Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Πότε έγινε και γιατί την γιορτάζουμε 06 Αυγούστου Dogma

• 05 Αυγούστου 2019
• 13:35

Πότε έγινε η μεταμόρφωση του Χριστού. Γιατί την εορτάζουμε αυριο Άλλωστε, ο σκοπός που συνέβη η Μεταμόρφωση, ήταν να στηριχθούν οι Μαθητές στην πίστη ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού και να μη κλονισθούν για όσα θα έβλεπαν τις ημέρες εκείνες. Στα τροπάρια της Εκκλησίας φαίνεται αυτή η αλήθεια. Σε ένα ψάλλουμε: «Προ του τιμίου […]

Πότε έγινε η μεταμόρφωση του Χριστού. Γιατί την εορτάζουμε αυριο

Άλλωστε, ο σκοπός που συνέβη η Μεταμόρφωση, ήταν να στηριχθούν οι Μαθητές στην πίστη ότι αυτός είναι ο Υιός του Θεού και να μη κλονισθούν για όσα θα έβλεπαν τις ημέρες εκείνες. Στα τροπάρια της Εκκλησίας φαίνεται αυτή η αλήθεια.

Σε ένα ψάλλουμε: «Προ του τιμίου σταυρού σου και του πάθους, λαβών ους προέκρινας των ιερών μαθητών προς το Θαβώριον Δέσποτα, ανήλθες όρος».

Και στο Κοντάκιο της εορτής λέγεται: «…ίνα όταν σε ίδωσιν σταυρούμενον το μεν πάθος νοήσωσιν εκούσιον τω δε κόσμω κηρύξωσιν ότι συ υπάρχεις αληθώς του Πατρός το απαύγασμα».

Επομένως, κανονικά η Μεταμόρφωση του Χριστού έπρεπε να εορτάζεται τον μήνα Μάρτιο, ανάλογα με το πότε εορτάζεται κάθε χρόνο το Πάσχα.

Επειδή, όμως, ο χρόνος αυτός συμπίπτει με την περίοδο της Τεσσαρακοστής και δεν θα μπορούσε να εορτασθεί πανηγυρικά, γι’ αυτό η εορτή μεταφέρθηκε την 6ην Αυγούστου.

Η ημερομηνία αυτή δεν είναι τυχαία, αφού προηγείται σαράντα ημέρες από την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβίου), η οποία είναι σαν την Μ. Παρασκευή.

Ουσιαστικά όταν κάνουμε λόγο για Μεταμόρφωση εννοούμε ότι έδειξε την δόξα της θεότητός Του, που την κρατούσε αφανή στο φαινόμενο σώμα, επειδή οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να την αντικρύσουν.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα πει ότι ο Χριστός δεν έδειξε ολόκληρη την θεότητα, αλλά μια μικρή ενέργειά της. Και αυτό ο έκανε αφ’ ενός μεν για να πληροφορήσει για το ποια είναι η θεϊκή δόξα της Βασιλείας, αφ’ ετέρου δε από φιλανθρωπία, ώστε να μη χάσουν και την ζωή τους ακόμη, βλέποντας ολόκληρη την δόξα της θεότητος.

Γι’ αυτό, το μυστήριο της Μεταμορφώσεως είναι και αποκάλυψη της Βασιλείας, αλλά και έκφραση της αγάπης και της φιλανθρωπίας του Θεού.

Πηγή: Βιβλίο «Οι Δεσποτικές Εορτές», Μητροπολίτου Ναυπάκτου Βλασίου Ιεροθέου

Μεταμόρφωση του Σωτήρος: Η αόρατη θαυμαστή πλευρά της γιορτής

Ένα θαυμαστό γεγονός λαμβάνει χώρα μπροστά στα μάτια χιλιάδων πιστών, αλλά και απίστων στο Ιερό Όρος Θαβώρ

Με λαμπρότητα και κατάνυξη θα εορταστεί αύριο η μεγάλη Δεσποτική εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Πλήθος πιστών σπεύδουν και στο Όρος της Μεταμόρφωσης, εκεί όπου λαμβάνει χώρα, κάθε χρόνο, τις ίδιες ώρες, ένα θαυμαστό γεγονός.

Εκεί όπου τη νύχτα 5 ξημερώματα 6 Αυγούστου κατά τη διάρκεια της Θείας Λατρείας, μπροστά στα μάτια χιλιάδων προσκυνητών και επισκεπτών, πιστών και απίστων κατεβαίνει πάνω από το Ιερό Βουνό ένα σύννεφο.

Αυτό το σύννεφο, σύμφωνα με μαρτυρίες, είναι πολύ διαφορετικό από τα συνηθισμένα σύννεφα και το γεγονός αυτό που λαμβάνει χώρα στο συγκεκριμένο Ιερό Μέρος – εκεί που μεταμορφώθηκε ο ίδιος ο Σωτήρας - δεν συμβαίνει κάπου αλλού και δεν μπορεί να το δει κάποιος εκτός αν ο Ίδιος του το αποκαλύψει.

 

Η σημασία για τη σωτήρια μας

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος έχει κεντρική θέση στην Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία. Δεν είναι ένα γεγονός, μια συνηθισμένη εορτή. Είναι ένα γεγονός που έχει την ίδια σημασία για την σωτηρία μας με την ενσάρκωση και την Ανάστασή Του. Όσο μεγάλη και βασική εορτή είναι για την σωτηρία μας τα Χριστούγεννα και η Ανάσταση, τόσο σημαντική είναι και η εορτή αυτή.

Τί είναι, όμως η Μεταμόρφωση; Είναι ένα μεγάλο γεγονός, το οποίο αποκαλύπτει την δόξα της Εκκλησίας και των πιστών. Είναι ένα κορυφαίο θαύμα που πραγματοποίησε ο Κύριος στο ίδιο το θεανδρικό σώμα Του. Αποκάλυψε το άρρητο μεγαλείο της θεότητός Του «καὶ μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καὶ ἔλαμψε τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς»[1]. Είναι η προετοιμασία του Σταυρού. Η εορτή αυτή έχει άμεση αναφορά στην τελείωση και την θέωση του ανθρώπου, η οποία είναι και η εσχατολογική προοπτική της Θείας Οικονομίας. Μας δείχνει ποιος είναι ο Χριστός. Μας αποκαλύπτει ότι είναι ο Υιός του Θεού. Η αλλαγή της μορφής του, το θείο άκτιστο φως που τον περιτριγύρισε, η φωνή του Πατρός που μαρτύρησε για την θεϊκή του φύση, όλα αυτά δηλώνουν ότι είναι Θεός. Για πρώτη φορά ο Χριστός παρουσιάζει στα μάτια των ανθρώπων «το αρχέτυπον κάλλος της εικόνος», δηλαδή την αληθινή ομορφιά την οποία είχε αρχικά και στην οποία μπορεί να ξαναφθάσει ο άνθρωπος, αφού πλάσθηκε «κατ΄ εικόνα» του Θεού.

 

Γιατί στο Όρος Θαβώρ;

Προτού εισέλθει ο Χριστός εις τα Ιεροσόλυμα, λίγες ημέρες πριν το σταυρικό Του θάνατο, παρέλαβε τους τρεις αγαπημένους του μαθητές, τον Πέτρο, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, και ανέβηκαν στο όρος Θαβώρ, σύμφωνα με την παράδοση. Ένα ερώτημα που εξάγεται είναι γιατί έπρεπε να ανέβει στο Θαβώρ για να μεταμορφωθεί και όχι σε μια απλή πεδιάδα, ήταν απαραίτητο να ανέβει στο όρος; Στην παλαιά εποχή συνηθιζόταν τα μεγάλα γεγονότα να γίνονται σε ψηλότερο μέρος, σε ψηλά βουνά, όπως ακριβώς έκαναν και οι ειδωλολάτρες που έκανα τις θυσίες τους πάνω στα βουνά. Ο Χριστός δείχνει το μεγαλείο της δόξης Του πάνω στο όρος αυτό, αφού η φανέρωση της θεουργίας της ανθρωπίνης φύσεως είναι το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητος[2]. Ο Χριστός ανήλθε στο όρος για να δείξει ότι Αυτός βρήκε το πλανηθέν πρόβατο και το ελευθέρωσε εκ της αμαρτίας, αυτός είναι ο πραγματικός ποιμήν των ανθρώπων, όπως λέει και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.

 

Ο λόγος που διάλεξε τους τρεις μαθητές

Ακόμη ένα ερώτημα είναι γιατί ήταν οι αγαπημένοι Του αυτοί οι τρεις μαθητές από τους δώδεκα; O λόγος είναι ότι πέρα από την σύμπνοια που τους χαρακτήριζε, είχαν τις τρεις μεγάλες αρετές που τους έκαναν να μοιραστούν με τον Θεό το μυστήριο της Ενσαρκώσεως, της Σταυρώσεως, της Θεότητάς Του, να έλθουν αντιμέτωποι με την κάθοδό Του εις τον Άδη μετά τον θάνατό Του και να λάβουν τα νέα της Αναστάσεώς Του. Οι αρετές που είχαν οι τρεις αυτοί μαθητές ήταν ο Πέτρος την πίστη, ο Ιάκωβος την ευθύτητα και ο Ιωάννης την αγάπη[3].

Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης δίνει μια διαφορετική ερμηνεία στο γιατί να είναι αυτοί οι τρεις πρόκριτοι και αγαπημένοι μαθητές. Αναφέρει ότι ο Απόστολος Πέτρος είχε σταθερότητα στην τήρηση των εντολών Του, ο Απόστολος Ιάκωβος για την προθυμία του να πιει το ποτήριο του μαρτυρίου για την αγάπη του Κυρίου και ο Απόστολος Ιωάννης, ο αγαπημένος μαθητής, για την αγνότητά του. Οι πρόκριτοι μαθητές παραλαμβάνονται από τον Κύριο για να γίνουν μάρτυρες και κοινωνοί της Μεταμορφώσεως. Εκτός από τον ίδιο τον Χριστό, μεταμορφώθηκαν και οι ίδιοι οι μαθητές, γι΄ αυτό και οι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για εναλλαγή των μαθητών. «Ενηλλάγησαν ουν και ούτω την εναλλαγήν είδον»[4], λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.

 

Ανερμήνευτο και ανεξιχνίαστο θαύμα

Μόλις ανέβηκαν εκεί, οι μαθητές διέκριναν μια μεγάλη διαφορά στον Κύριο. Αντίκρυσαν ένα ανερμήνευτο και ανεξιχνίαστο θαύμα. Από ανθρώπινη μορφή εκτοξεύονταν ακτίνες, που αποστέλλονταν με θεϊκὲς ενέργειες. Είδε ο ήλιος αυτό που δεν είχε γνωρίσει προηγουμένως και, αφού διδάχθηκε από το φέγγος άλλου φωτός, κρύβεται. «Σταμάτησες κάποτε, ήλιε, αναμένοντας την νίκη των Εβραίων. Σεβάστηκες διαταγὴ του στρατηγού Ιησού, τιμώντας το δεσποτικὸ όνομα του ομοδούλου.

Τώρα είδες φως, που δεν είχες δει ποτέ»[5]. Το πρόσωπό Του έλαμπε σαν τον ήλιο και τα ρούχα του σαν το φως και όχι σαν το συνηθισμένο φως, όχι σαν το φως του ήλιου, αλλά το άκτιστο Φως που εξέπεμψε η θεότητα του Χριστού. Οι Μαθητές αντίκρυσαν δύο ήλιους, τον αισθητό και το νοητό. Αυτό μας το τεκμηριώνει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σε ένα τροπάριο του Κανόνος της εορτής «Υπεκρύβη ακτίσι θεότητος αισθητός ήλιος ως εν όρει Θαβωρίω είδε σε μεταμορφούμενον, Ιησού μου»[6]. Ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος αναφέρει περί των δύο ήλιων λέγοντας ότι οι Μαθητές στο Θαβώρ έβλεπαν δύο ήλιους «ένα εν τω ουρανώ κατά το έθος και ένα παρά το έθος».

Χαρά διακατείχε τους προφήτες και Αποστόλους με την ανάβαση αυτή στο βουνό. Χάρηκαν οι προφήτες βλέποντας την ανθρώπινή Του φύση, την οποία επιθυμούσαν να δουν, και οι Απόστολοι αγαλλίαση ακούγοντας την φωνή του Πατέρα, αναφέρει ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος[7]. Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναφέρει ότι ο Χριστός εκείνη την ώρα που μεταμορφώθηκε «ουχ ό ουκ ήν προσλαβόμενος, ουδέ εις όπερ ουκ ήν μεταβαλλόμενος, αλλ’ όπερ ήν τοις οικείοις μαθηταίς εκφαινόμενος»[8], δηλαδή δεν μεταβλήθηκε σε κάτι που δεν ήταν, αλλά φανέρωσε αυτό που ήταν, την πραγματικότητα.

 

Η θεϊκή Δόξα του Χριστού

Στο γεγονός αυτό της Μεταμορφώσεως αποκαλύφθηκε η φανέρωση της Αγίας και Ομοουσίου Τριάδος, όπως έγινε και στον Ιορδάνη ποταμό με την Βάπτιση του Κυρίου. Ο Χριστός φανερώνει μέσα από την ανθρώπινή Του φύση, την θεϊκή Του δόξα. Μέτοχοι της Θαβώριας Μεταμορφώσεως είναι η φύση και η κτίση. Πρόκειται για την μεταμόρφωση του όλου ανθρώπου αλλά και γενικά ολόκληρης της ανθρωπότητος. Έχει καθολικό χαρακτήρα, δεν είναι ένα περιπτωσιακό γεγονός.

Στο όρος Θαβώρ εμφανίζονται οι 2 μεγάλοι προφήτες και αντιπρόσωποι όλης της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωϋσής και ο Ηλίας, οι οποίοι προσκυνούν τον Κύριο και συζητούν μαζί του «για την έξοδον Αυτού ην έμελλε πληρούν εν Ιερουσαλήμ»[9], δηλαδή για το πάθος και τον θάνατό Του. Την αληθινή ανθρώπινη ύπαρξη μέσα στο όλο ανθρώπινο σύνολο μας το θυμίζουν τα πρόσωπα που συμμετέχουν στο μεγάλο αυτό γεγονός. Οι τρεις πρόκριτοι μαθητές, Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης βλέπουν το θαύμα αυτό με φόβο και τρόμο, όμως στη συνέχεια κήρυξαν εις πάντα τα έθνη, ότι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός είναι «του Πατρός το απαύγασμα»[10]. Είδαν τα προοίμια της μελλούσης Βασιλείας.

Με τη Μεταμόρφωση του Χριστού στο όρος Θαβώρ, διακρίνουμε το πώς θα λάμπουν οι Άγιοι. Μεταμορφώνει ο Κύριος το πρόσωπό Του ή μάλλον αποκαλύπτει την δόξα Του, μεταμορφώνει το πρόσωπό Του και το κάνει πιο λαμπρό και από τον ήλιο. Επαληθεύεται και ενισχύεται η πίστη στην θεότητά Του, αυτή η πίστις που ήδη ομολόγησαν οι Μαθητές. Κατά την Μεταμόρφωση, ο Χριστός, δεν προσέλαβε κάτι που δεν είχε, αλλά φανέρωσε την δόξα Του, την δόξα που είχε πάντοτε ως Θεάνθρωπος και έδωσε ενίσχυση και στήριγμα στους Μαθητές Του ενόψει της Σταυρώσεώς Του. Αν ο Κύριος δεν έδινε αυτή την ενίσχυση, οι Μαθητές δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την Σταύρωση του Διδασκάλου τους[11].

 

«Το Φως το αληθινό που φωτίζει τον άνθρωπο»

Αυτό που θέλει να μας δείξει ο Χριστός με την Μεταμόρφωσή Του είναι να μας επιβεβαιώσει ακόμη μια φορά ότι είναι «το φως το αληθινό που φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενο εις τον κόσμο»[12]. Παρόλα αυτά, στους μαθητές δεν δείχνει όλη του την λαμπρότητα γιατί ήταν αδύνατο να αντέξουν . Κανείς δεν μπορεί να δει το πρόσωπο του Θεού και την πραγματική του δόξα «Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε»[13] και «ου γαρ μη ίδη άνθρωπος το πρόσωπόν μου και ζήσεται»[14].

Η Μεταμόρφωση προβάλλεται ως μια εμπειρία ζωής, η οποία σχετίζεται με τον Χριστό αλλά και τον κάθε άνθρωπο. Μας οδηγεί στο όρος της προσωπικής μας μεταμορφώσεως και ανανεώσεως. Γι’ αυτό εάν θέλουμε να ακολουθήσουμε τον Χριστό, θα πρέπει να μεταμορφωθούμε κι εμείς μαζί Του, θα πρέπει να έχουμε καθαρότητα βίου ώστε να δούμε κι εμείς το φως της Μεταμορφώσεώς Του. Όσοι επιθυμούν να δουν την δόξα της θεότητος στην ανθρώπινη φύση του Λόγου, θα πρέπει να εξέλθουν από την χθαμαλότητα και να καθαρισθούν από όλα τα υλικά και μάταια του κόσμου τούτου αγαθά. Ας κατανοήσουμε το μέγα τούτο μυστήριο ώστε να βαδίσουμε προς την λάμψη του θείου Φωτός, αφού αγαπήσουμε το κάλλος της αναλλοίωτης θείας δόξης και καθαρίσουμε την διάνοιά μας από τους μάταιους και γήινους μολυσμούς, όπως αναφέρει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ο μόνος χώρος που θα μας βοηθήσει να μεταμορφωθούμε είναι η είσοδός μας στην Εκκλησία.

Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

 

Απολυτίκιο Εορτής

Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου, καθὼς ἠδύναντο. Λάμψον καὶ ἡμῖν τοῖς ἁμαρτωλοῖς, τὸ φῶς σου τὸ ἀΐδιον, πρεσβείαις τῆς Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.

Πηγές: ekklisiaonline.gr – pemptousia.gr

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ -ΘΑΒΩΡ 3

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ -ΘΑΒΩΡ 1

Έθιμα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Λόγος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Άγιος Λουκάς Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως & Κριμαίας

5 Αυγούστου 2012

Η μεγάλη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας δίνει την αφορμή να θυμηθούμε τα λόγια του Κυ­ρίου μας Ιησού Χριστού:

«Ου πιστεύεις ότι εγώ εν τω πατρί και ο πατήρ εν εμοί εστι; τα ρήματα α εγώ λαλώ υμίν, απ’ εμαυτού ου λα­λώ. ο δε πατήρ ο εν εμοί μένων αυτός ποιεί τα έργα. Πι­στεύετέ μοι ότι εγώ εν τω πατρί και ο πατήρ εν εμοί. ει δε μη, διά τα έργα αυτά πιστεύετέ μοι» (Ιωάν. 14, 10-11).

Μεγάλα και αμέτρητα ήταν τα θαύματα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού: με ένα μόνο λόγο του ανέστησε την κόρη του Ιαείρου, του αρχισυναγώγου, τον γιο της χήρας της Ναΐν, ακόμα και τον Λάζαρο, ο οποίος ήταν στον τάφο τέσσερεις ολόκληρες ημέρες. Με ένα λόγο του μόνο επιτίμησε τους ανέμους και τα κύματα της λίμνης Γεννησαρέτ και έγινε απόλυτη γαλήνη. Με πέντε ψωμιά και δύο ψάρια χόρτασε πέντε χιλιάδες ανθρώπους, χωρίς γυναίκες και παιδιά, και με τέσσερα ψωμιά τέσσερεις χιλιάδες.

Ας θυμηθούμε πως κάθε μέρα θεράπευε τους ασθενείς, γιατρεύοντας κάθε είδους ασθένεια, έδιωχνε τα πονηρά πνεύματα από τους δαιμονιζομένους. Πως ξαναέδινε την όραση στους τυφλούς και την ακοή στους κουφούς με ένα μόνο άγγιγμά του. Δεν φτάνουν αυτά;



Όλα αυτά όμως δεν ήταν αρκετά για τους ανθρώπους οι οποίοι τον ζήλευαν, για τους ανθρώπους για τους οποίους ο μέγας προφήτης Ησαΐας είπε:

«Ακοή ακούσετε και ου συνήτε, και βλέποντες βλέψετε και ου μη ίδητε. επαχύνθη γαρ η καρδία του λαού τούτου, και τοις ωσί βαρέως ήκουσαν, και τους οφθαλμούς αυτών εκάμμυσαν, μήποτε ίδωσι τοις οφθαλμοίς και τοις ωσίν ακούσωσι και τη καρδία συνώσι και επιστρέψωσι, και ιάσομαι αυτούς» (Ματθ. 13, 14-15).

Σε όλα αυτά, τα οποία όμως δεν ήταν αρκετά για τους βαρήκοους ανθρώπους και με τα συσκοτισμένα μάτια, πρόσθεσε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός το μέγα θαύμα της Μεταμορφώσεώς Του στο όρος Θαβώρ. Σ’ αυτόν, που έλαμψε με ένα εκθαμβωτικό θείο φως, εμφανίστηκαν οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωυσής και ο Ηλίας και προσκύνησαν τον δημιουργό του νόμου. Με φόβο και τρόμο έβλεπαν το θαυμαστό αυτό θέαμα οι εκλεκτοί απόστολοι Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης. Και μετά από τη νεφέλη, που τους σκέπασε, ακούστηκε η φωνή του Θεού:

«Ούτος εστιν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα. αυτού ακούετε» (Ματθ. 17, 5).

Οι άγιοι απόστολοι κήρυξαν σ’ όλο τον κόσμο, ότι ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είναι «αληθώς, του Πατρός το απαύγασμα».

Ο κόσμος ολόκληρος, όταν το άκουσε, θα έπρεπε να γονατίσει μπροστά στον Κύριο Ιησού Χριστό και να προσκυνήσει τον Αληθινό Υιό του Θεού.

Θα έπρεπε η εμφάνιση στο Θαβώρ των δύο πιο μεγάλων προφητών της Παλαιάς Διαθήκης και η προσκύνηση του Κυρίου Ιησού Χριστού κατά την μεταμόρφωσή του, να κλείσει για πάντα τα βδελυρά χείλη των γραμματέων και των φαρισαίων, οι οποίοι μισούσαν τον Κύριο Ιησού και τον θεωρούσαν παραβάτη του νόμου του Μωυσή. Αλλά και μέχρι σήμερα δεν πιστεύουν οι Εβραίοι ότι Αυτός είναι ο Μεσσίας.

Όχι μόνο οι Εβραίοι δεν τον πιστεύουν, αλλά και για πολλούς χριστιανούς όλο και περισσότερο θαμπώνει το θείο φως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Ακόμα μικρότερο γίνεται το μικρό ποίμνιο του Χριστού για το οποίο το θείο φως του Χριστού λάμπει με την ίδια δύναμη με την οποίαν έλαμψε στους αποστόλους Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη τότε στο όρος Θαβώρ.

Όμως να μην απελπιζόμαστε, επειδή ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός είπε:

«Μη φοβού το μικρόν ποίμνιον. ότι ευδόκησεν ο πατήρ υμών δούναι υμίν την βασιλείαν» (Λκ. 12, 32).

Η απιστία μεταξύ των λαών έλαβε ανησυχητικές διαστάσεις και το φως του Χριστού επισκιάστηκε από το σκοτεινό νέφος της αθεΐας. Σήμερα πιο συχνά από ποτέ ενθυμούμαστε το φοβερό λόγο του Χριστού:



«Πλην ο Υιός του ανθρώπου ελθών άρα ευρήσει την πίστιν επί της γης;» (Λκ. 18, 8).

 Να μην απελπιζόμαστε όμως, επειδή Εκείνος, λέγοντας για τα σημεία της δευτέρας παρουσίας του, είπε:

«Αρχομένων δε τούτων γίνεσθαι ανακύψατε και επάρατε τας κεφάλας υμών, διότι εγγίζει η απολύτρωσις υ­μών» (Λκ. 21, 28).

 Να είναι, λοιπόν, η ζωή σας τέτοια ώστε την φοβερή ημέρα της Κρίσεως να μπορέσουμε να σηκώσουμε το κεφάλι μας και όχι να το σκύψουμε βαθειά απελπισμένοι. Αμήν.
1956

Πηγή: http://www.impantokratoros.gr/09A71713.el.aspx

Ομιλία στη Μεταμόρφωση του Κυρίου -1 Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας

5 Αυγούστου 2013

Ο Χριστός είναι ο σκοπός κι η ολοκλήρωση του νόμου και των προφητών

Οι καλοί αθλητές ευχαριστιούνται με τα χειροκροτή­ματα των θεατών, και με την προσμονή του επάθλου προπονούνται κι ετοιμάζονται για τη νίκη που τους αξίζει. Το ίδιο κι όσοι επιδιώκουν να πετύχουν την από­λαυση των θείων δωρεών, όσοι ποθούν να συμμετάσχουν στην προορισμένη για τους αγίους αιώνια ζωή· αναλαμβάνουν ολοπρόθυμα τους αγώνες που συνεπάγεται η χριστιανική ευσέβεια, και κατορθώνουν να φτά­σουν σε ύψος αρετής, γιατί αρνούνται το δρόμο της καθόλου αποδοτικής οκνηρίας και της άνανδρης δειλί­ας· αντίθετα, ατρόμητοι κατατροπώνουν κάθε πειρασμό, και αδιαφορούν για τους εναντίον τους διωγμούς, και θεωρούν ευτύχημα και πλούτο τους τα παθήματα για το Χριστό. Κι όλα αυτά γιατί ποτέ δεν ξεχνούν τα γραφό­μενα του Αποστόλου Παύλου “ότι ουκ άξια τα παθή­ματα του νυν καιρού προς την μέλλουσαν δόξαν αποκαλυφθήναι εις ημάς” (Ρωμ. 8,18).

Ο ίδιος ο Κύριός μας ο Ιησούς Χριστός, άλλωστε, μεταχειρίστηκε μια θαυμαστά προσαρμοσμένη στην α­νάγκη μέθοδο για να βοηθήσει τους αγίους Αποστό­λους να καταλάβουν αυτό το θέμα. Τους είπε· “Ει τις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον σταυρόν εαυτού, και ακολουθείτω μοι. Ος γαρ θέλει την ψυχήν αυτού σώσαι απολέσει αυτήν· ος δε απολέση την ψυχήν αυτού ένεκεν εμού, ευρήσει αυτήν” (Ματθ. θ’ 16,24 εξ.). Η εντολή αυτή του Χριστού είναι σωτήρια· αρμόζει σε διαλεχτούς, εξασφαλίζει την αιώνια δόξα, κάνει να περιμένει κανείς με λαχτάρα το τέρμα του βίου. Γιατί η επιλογή του πάθους για χάρη του Χριστού δεν μένει χωρίς ανταπόδοση· αντίθετα, έχει ως αποτέλεσμα την απόλαυση της αιώνιας ζωής και δόξας.

Ωστόσο, την εποχή που οι μαθητές δεν είχαν πάρει ακόμη τη δύναμη με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύ­ματος ήταν φυσικό να διακατέχονται από ανθρώπινη αδυναμία. Έτσι δεν δίστασαν, αφού πέρασε από το νου τους, να ρωτήσουν: Μα πώς είναι δυνατό ν’ αρνηθεί κανείς τον εαυτό του; Ή πώς γίνεται να ξαναβρίσκει κανείς τη ζωή του μια και την χάσει; Ή ποιό ισοδύναμο βραβείο μπορούν να περιμένουν όσοι υποστούν αύτη την απώλεια της ζωής; και ποιες δωρεές έχουν να εισπράξουν; Προκειμένου, λοιπόν, ο Χριστός να τους αποσπάσει τη σκέψη απ’ αυτές τις αμφιβολίες, να τους προστατεύσει απ’ το να παγιδευτούν σ’ αυτές τις απο­ρίες, και κατά κάποιο τρόπο να τους εμπνεύσει γεν­ναίο φρόνημα, γεννώντας μέσα τους το ζήλο για τη δό­ξα που θα τους προσφερθεί, τους λέει: “Λέγω ημίν, εισίν τινες των ώδε εστηκότων, οϊτινες ου μη γεύσονται θανάτου, έως αν ίδωσι την βασιλείαν του Θεού” (Ματθ. 16,28 Μαρκ. 9,1 Λουκ. 9,27).

Άραγε επρόκειτο να μηκυνθεί τόσο πολύ η περίοδος της ζωής τους, ώστε να φτάσουν σε κείνη την εποχή οπόταν, καθώς θα ολοκληρώνεται η προκαθορισμένη πορεία του κόσμου, θα κατέβει από τον ουρανό ο Κύ­ριος για να εγκαθιδρύσει την προορισμένη για τους δι­αλεχτούς βασιλεία; Βέβαια και κάτι τέτοιο θα μπορούσε οπωσδήποτε να πραγματοποιηθεί από το Θεό. Όλα είναι δυνατά σ’ αυτόν, τίποτε δεν υπάρχει ακατόρθωτο ή αθεράπευτο για τα παντοδύναμα κελεύσματά του. Εξάλλου βασιλεία ονομάζει τη θέα της δόξας μες στην οποία θα εμφανισθεί τότε, όταν θ’ αστράψει η γη με την παρουσία του. Γιατί τότε θα έρθει περιβεβλημένος τη δ0ξα του Θεού-Πατρός και όχι μέσα στην ανθρώπινη ασημαντότητα.

Πώς, λοιπόν, προσφέρει τη θέα αυτού του θαύματος σ’ εκείνους που έδωσε την υπόσχεση; Ανεβαίνει στο όρος παίρνοντας μαζί του τρεις απ’ αυτούς τους πιο διαλεχτούς· μεταμορφώνεται ακτινοβολώντας μια εξαιρετική λαμπρότητα ταιριαστή μόνο στο Θεό, έτσι που τα ενδύματά του να φαίνονται διάφανα από το αντιφέγγισμα του φωτός· περιστοιχίζεται από τον Μωυσή και τον Ηλία οι οποίοι κουβεντιάζουν μεταξύ τους για “την έξοδον αυτού, ην έμελλε πληρούν εν Ιερουσαλήμ” (Λουκ. 9,31), δηλαδή για το μυστήριο της ένσαρκης οι­κονομίας του Κυρίου, για το πάθος του το σωτήριο, τον τίμιο σταυρό του, εννοώ. Άλλωστε, είναι αλήθεια πως ο μωσαϊκός νόμος και οι διακηρύξεις των αγίων προφητών είχαν προαναγγείλει το μυστήριο του Χριστού· ο νόμος αποκλειστικά με σύμβολα και διαγράμματα σαν να το κατέγραφε σε πίνακα, και οι προφήτες με διάφορες συγ­κεκριμένες εκφράσεις, όπως ότι θα φανεί κάποτε με τη δική μας ανθρώπινη μορφή, και ότι για τη σωτηρία και την επιβίωση όλων μας δε θ’ αρνηθεί να υποστεί και το θάνατο πάνω στο ξύλο του σταυρού. Έτσι, λοιπόν, η εμφάνιση του Μωυσή και του Ηλία, και η συζήτηση με­ταξύ τους δεν ήταν παρά μια φιλάνθρωπη πρόνοια που σκόπευε να παρουσιάσει τον Κύριό μας Ιησού Χριστό περιστοιχισμένο από το νόμο και τους προφήτες καθώς είχε προαναγγελθεί απ’ αυτούς, αμοιβαία αλληλοσυμπληρούμενους, ως αδιαφιλονίκητος εξουσιαστής τους. Γιατί καθόλου δε συγκρούεται το περιεχόμενο του νόμου με τις προαγγελίες των προφητών. Και για να δηχθεί ακριβώς αυτό είναι που εμφανίστηκαν να συνομιλούν ο ιερότατος Μωυσής και ο σπουδαιότερος από τους προφήτες, ο Ηλίας.

Ομιλία στη Μεταμόρφωση του Κυρίου -2 Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας

6 Αυγούστου 2013

Όμως πρέπει και κάτι άλλο να σκεφτούμε. Επειδή ο κόσμος που παρακολουθούσε τα κηρύγματα του Χριστού, έλεγαν άλλοι πως είναι ο Ηλίας, άλλοι πως ο Ιερεμίας ή κάποιος από τους υπόλοιπους προφήτες, κάλεσε στη βουνοκορφή της μεταμόρφωσής του ο Χριστός τους κορυφαίους, ώστε να γίνει ξεκάθαρη διάκριση ανά­μεσα στους δούλους και του αφέντη.

Κι ακόμα είναι σκόπιμο να εκθέσουμε και μια άλλη ερμηνεία. Οι  Εβραίοι συνεχώς κατηγορούσαν τον Κύ­ριο ότι παραβαίνει το νόμο, και τον υπολόγιζαν ως υβριστή του Θεού και σφετεριστή δόξας που δεν του ανήκε, εκείνης του Θεού-Πατρός, κι έλεγαν “Ούτος ουκ έστιν εκ του Θεού, ότι το Σάββατον ου τηρεί” (Ιω. 9,16) ή “Περί καλού έργου ου λιθάζομέν σε, αλλά περί βλα­σφημίας, και ότι, άνθρωπος ων, ποιείς σεαυτόν Θεόν” (Ιω. 10,33). Συγκαλεί, λοιπόν, στο πλευρό του τον Μωυ­σή και τον Ηλία, δύο άνδρες που διακρίθηκαν στο δια­φέντεμα των δικαιωμάτων του Θεού, για να αποδειχθεί ότι οι κατηγορίες και για τα δύο εγκλήματα πηγάζουν μό­νο από κακή πρόθεση· κι ακόμα ότι είναι ανεύθυνος και για τα δύο, μια και όσα ενεργεί ούτε παράβαση του νό­μου συνιστούν, ούτε σφετερισμό ανάρμοστης δόξας αποτελεί ο ισχυρισμός του ότι είναι ισότιμος με τον Πατέ­ρα. Γιατί ο Μωυσής ήταν εκείνος που παρέδωσε το νό­μο, και μπορούσαν να αντιληφθούν οι Ιουδαίοι πως δε θα παρέβλεπε την, καθώς νόμιζαν, παράβασή του. Κι ο Ηλίας πάλι αγωνίστηκε για την επικράτηση της δόξας του Θεού, και δε θα παρίστατο και δε θα υπάκουε σ’ έναν αντίθεο που ονόμαζε τον εαυτό του ισότιμο Θεό, χωρίς να είναι αυτό που ισχυριζόταν και χωρίς να του ταιριάζει αυτό που έκανε.

Είναι και μια άλλη αιτία που σ’ αυτή τη συνάφεια πρέ­πει να ειπωθεί. Ο Χριστός μεταμορφώθηκε έτσι για να πληροφορηθούν όλοι ότι εξουσιάζει εξίσου τη ζωή και το θάνατο. Γι’ αυτό είναι που φέρνει και το ζωντανό, τον Ηλία που ξέρουμε ότι ανελήφθη, και το νεκρό, τον Μω­υσή. Άλλωστε οι δύο άνδρες που εμφανίστηκαν δεν έμειναν σιωπηλοί, σαν φαντάσματα, αλλά μιλούσαν μεταξύ τους για την ένδοξη πορεία του Χριστού στην Ιερουσαλήμ, δηλαδή για το πάθος, το σταυρικό θάνατο και την ανάστασή του.

Σύμφωνα με την ευαγγελική περιγραφή οι μακάριοι μαθητές, όση ώρα ο Χριστός ήταν αφοσιωμένος στην προσευχή, νύσταξαν και τους πήρε ο ύπνος — πόση συγκατάβαση στις ανθρώπινες ανάγκες. Υστέρα, όμως, ξύπνησαν και παρακολούθησαν τη σεβάσμια και παρά­δοξη μεταμόρφωση του Κυρίου. Ο θεσπέσιος Πέτρος νόμισε τότε πως έφτασε ίσως η ώρα της επικράτησης της βασιλείας του Θεού, και εκδηλώνοντας την προτί­μησή του για διαμονή πάνω στα βουνά την ώρα της συντέλειας του κόσμου, προτείνει, χωρίς να καταλαβαί­νει τις συνέπειες, να στηθούν τρείς σκηνές. Αλλά δεν είχε φτάσει η στιγμή της ολοκλήρωσης του κύκλου των αιώνων, κι ούτε ήταν η κατάλληλη ώρα να απολαύσουν οι διαλεχτοί τη συμμετοχή τους στην επαγγελμένη ελπί­δα. Άλλωστε ο Παύλος λέει· “Ος μετασχηματίσει το σώμα της ταπεινώσεως ημών, εις το γενέσθαι αυτό σύμμορφον τω σώματι της δόξης αυτού” (Φιλιππ. 3,21), δη­λαδή του Χριστού. Μια όμως και η πορεία του θεϊκού σχεδίου για τη λύτρωση του ανθρώπου βρισκόταν ακόμα στην αρχή της και καθόλου δεν είχε ολοκληρωθεί, πώς θα ’ταν δυνατό ο Χριστός που ήρθε στη γη εξαιτίας της αγάπης του προς τον κόσμο, να έχει σταματήσει να θέλει να θυσιαστεί για χάρη του; Γιατί έσωσε ολόκληρη την ανθρωπότητα υπομένοντας το σαρκικό θάνατο και παράλληλα καταργώντας τον με την ανάσταση από τους νεκρούς. Είναι ολοφάνερο, λοιπόν, ότι ο Πέτρος δεν είχε ακριβή συνείδηση αυτού που είπε.

Εντούτοις, συγχρόνως με την παράδοξη και απερίγραπτη θέα της δόξας του Χριστού, συνέβη και κάτι ακόμα, χρήσιμο και αναγκαίο στην ενίσχυση της πίστης σ’ αυτόν, τόσο των μαθητών, όσο και των κατοπινών χριστιανών. Ακούστηκε, δηλαδή, από ψηλά φωνή του Θεού-Πατρός να λέει “Ούτος εστιν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα, αυτού ακούετε” (Ματθ. 17,5). Και καθώς ακουγόταν η φωνή, λέει ο ευαγγελιστής, εγκαταλείφθηκε μόνος ο Χριστός. Τί έχει να πει σ’ αυτά ο σκληροτρά­χηλος Ιουδαίος, που δύσκολα καταλαβαίνει κι ακόμα πιο δύσκολα πείθεται, που η σκληρότητα της καρδιάς του δεν αφήνει περιθώρια νουθεσίας; Να! ενώ παρίσταται ο Μωυσής, ο Πατήρ δίνει εντολή στους αγίους Αποστόλους να υπακούουν σ’ αυτόν· αλλ’ αν η θέλη­ση του Πατρός ήταν να τηρούν τις εντολές του Μωυσή, θα τους έλεγε να υπακούουν στον Μωυσή, να μένουν πι­στοί στο νόμο. Τώρα όμως λέει τέτοιο πράγμα ο Θεός-Πατήρ· αντίθετα, μπροστά στον Μωυσή και τον προφήτη Ηλία τους διατάσσει να υπακούουν στο Χρι­στό. Μάλιστα, για να μην υπάρξει περίπτωση παρεξήγη­σης από κανέναν που θα νόμιζε ότι τους πρόσταξε ο Πατήρ να υπακούουν στον Μωυσή και όχι στο σωτήρα όλων μας το Χριστό, ο ευαγγελιστής ξεκαθάρισε τα πρά­γματα πέρα για πέρα λέγοντας ότι όταν ακούστηκε η φωνή, ο Ιησούς ήταν πια μόνος πάνω στη βουνοκορφή. Πράγματι, όταν ο Θεός-Πατήρ έδωσε σαν μέσα από τα σύννεφα την εντολή στους αγίους Αποστόλους λέγον­τας “Αυτού ακούετε”, ο Μωυσής ήταν φευγάτος κι ο Ηλίας δεν ήταν, επίσης, εκεί· μόνο ο Χριστός ήταν μπροστά. Έτσι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τους διέταξε να υπακούουν σ’ αυτόν. Άλλωστε ο Χριστός είναι ο σκοπός κι η ολοκλήρωση του νόμου και των προφητών. Γι’ αυτό ακριβώς είχε βροντοφωνήσει στον Ιουδαϊκό λαό· “Ει επιστεύετε Μωσεί, επιστεύετε αν εμοί· περί γαρ εμού εκείνος έγραψεν” (Ιω. 5.46).

Και επειδή οι  Ιουδαίοι, αδιαφορώντας για την εντολή του πάνσοφου Μωυσή, και αθετώντας το λόγο του Θεού που τους μεταδόθηκε με τους αγίους προφήτες, έμειναν ως το τέλος προσηλωμένοι στην πλάνη τους, στερήθη­καν μια για πάντα τα αγαθά που υποσχέθηκε ο Θεός στους προγόνους τους. “Υπακοή γαρ υπέρ θυσίαν αγαθή, και η επακρόασις, υπέρ στέαρ αρνών” (Α’ Βασ. 15,22), όπως έχει γραφτεί.

Άσχετα όμως με τους Ιουδαίους, εμείς που αποδεχτήκαμε ανεπιφύλακτα τη φανέρωση του Θεού, μακάρι με κάθε τρόπο να απολαύσουμε όλα τα αγαθά που προξενήθηκαν από τον ερχομό του Χριστού στον κόσμο· διά του οποίου και μαζί μ’ αυτόν ας δοξάζεται κι επικρατεί ο Θεός-Πατήρ και το Άγιο Πνεύμα στους ατέλειωτους αιώνες. Αμήν.

(Πηγή: «Μεταμόρφωση», εκδ. Ακρίτας, σ. 41-47)

Ο Χριστός Μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει! Βασίλειος Γκρίλλας, Θεολόγος, ΜΑ Θεολογίας

6 Αυγούστου 2014

Και φέτος o Χριστός μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει!

Πηγή:http://sophia-siglitiki.blogspot.gr/

Σήμερα βρέθηκα στο Κοιμητήριο που αναπαύεται ο κατά σάρκα πατέρας μου.

Υπήρχε μια αναστάτωση. Κάποιοι πήραν από τους τάφους όλα τα μπουκάλια με το ελαιόλαδο που ανάβονται τα καντήλια των κεκοιμημένων.

Έγινε ένας διάλογος στη «γειτονιά» των τάφων με τους λοιπούς παρισταμένους. Ανάλυση του περιστατικού ο ένας, «κακιούλες» ο άλλος…. τα γνωστά! Κάποιος δεν μιλούσε καθόλου.

Ένας άλλος τον ρώτησε… «Μα δεν μιλάς;».

Ο Χριστιανός αυτός ανασήκωσε το κεφάλι και είπε: «Τώρα που μας πήραν τα μπουκάλια με το λάδι θα σας παρακαλέσω να φέρνετε ακόμα μεγαλύτερα!!!».

«Γιατί ρε Τάδε» τον ρώτησε κάποιος τρίτος.

Και η απάντηση ήταν:

«Για να βρεθούν άνθρωποι να πάρουν το λάδι από τα μνήματα σημαίνει πως ο κόσμος πεινάει! Βοηθήστε έτσι διακριτικά!».

Η συζήτηση έπαψε με ηρεμία και προβληματισμό.

Με χαμόγελο βρήκαμε μια μπουκάλα λάδι και ανάψαμε από την ίδια όλοι μας τα καντήλια των ανθρώπων μας.

Ήταν η πρώτη φορά που είδα κεκοιμημένους να Κοινωνούν!
Μεγάλη η Πίστη μας!!!

Αν θέλει, ακόμα και το πρόβλημα το κάνει αγιασμό!

Ακόμα και το περίεργο, το κάνει καλό λογισμό.
Ακόμα και τον εγωισμό, τον κάνει Κοινωνία.

Δόξα τω Θεώ!!!

Καθώς δυνάμεθα βλέπουμε και φέτος τον Χριστό να Μεταμορφώνεται και να μεταμορφώνει!»

Η μεταμόρφωση του Χριστού και η σημασία της για μας Βασίλειος Στογιάννος, Καθηγητής Ιστορίας των χρόνων & της Ερμηνείας της Καινής Διαθήκης Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

5 Αυγούστου 2015

Η Μεταμόρφωση δεν είναι από τις εορτές που το περιεχόμενό τους μπορεί να εξαντληθεί στην ανάμνηση ενός γεγονότος. Η ευρύτητα του εορτασμού είναι ανάλογη και με το θεολογικό και σωτηριολογικό περιεχόμενο της εορτής. Η Εκκλησία έθεσε τη Μεταμόρφωση του Χριστού εορτολογικά στο κέντρο του διαστήματος από το Πάσχα μέχρι τα Χριστούγεννα. Χονδρικά μεσολαβεί περίπου το ίδιο διάστημα -τέσσερις μήνες- ανάμεσα στις τρεις μεγάλες Δεσποτικές εορτές. Η Μεταμόρφωση, μαζί με την Ενανθρώπιση και το Πάσχα, είναι ένας από τους πνευματικούς σταθμούς της ανθρώπινης πορείας μέσα στο χρόνο. Κι αυτό δείχνει πως η Εκκλησία δεν θεώρησε ποτέ τη Μεταμόρφωση ως ένα απλό θαύμα, αλλά ως μία πράξη του Χριστού τής ίδιας σημασίας για την σωτηρία μας με την Ενσάρκωση και την Ανάσταση. Γι’ αυτό πρόταξε την νηστεία, γι’ αυτό περικύκλωσε την κυρία ημέρα της εορτής με προεόρτια και μεθέορτα.

Μια και τόσο μεγάλη είναι η εορτή, καλό θα είναι να μιλήσουμε λίγο για το νόημά της, έτσι που ο εορτασμός μας να έχει μια σωστή θεμελίωση και να μην εξαντλείται στην τήρηση των πατροπαράδοτων εθίμων.

Η Μεταμόρφωση του Χριστού είναι ένα επεισόδιο από την επίγεια δράση του, που έλαβε χώρα λίγο πριν από την πορεία του προς την Ιερουσαλήμ, πορεία που απέληξε στο Πάθος και την Ανάσταση. Μαζί με την Βάπτιση έχει κοινή την αποκάλυψη της αγίας Τριάδος. Μαζί με την Ανάσταση έχει κοινή την αποκάλυψη της δόξας του Θεού. Μαζί με την Πεντηκοστή έχει κοινή την δημιουργική επενέργεια του Παρακλήτου.

Είναι αποκάλυψη του Θεού προς τον άνθρωπο η Μεταμόρφωση, που βοηθά στη σωτηρία μας με τη σωστή θεογνωσία και ανθρωπογνωσία που παρέχει. Αποκαλύπτεται σ’ αυτήν ποιός είναι ο Χριστός, αλλά συγχρόνως και ποιός είναι ο άνθρωπος και που βαδίζει η ιστορία μας. Αυτά τα τρία σημεία θα δούμε στη συνέχεια -χωρίς φυσικά και να εξαντλούμε το νόημά της.

Μας δείχνει η Μεταμόρφωση ποιoς είναι ο Χριστός. Πολλοί σύγχρονοί μας έχουν για τον Χριστό την πλανεμένη αντίληψη πως είναι ένας μεγάλος δάσκαλος ή ένας ηθικολόγος. Η Μεταμόρφωσή του όμως αποκαλύπτει ότι είναι Υιός του Θεού. Η αλλαγή της μορφής του, το θεϊκό άκτιστο φως που το περιτριγύρισε, η ουράνια φωνή του Πατρός που μαρτύρησε για τη θεϊκή του φύση, όλα δείχνουν ότι είναι Θεός. Μπορεί να έζησε ανάμεσά μας με την μορφή δούλου, μπορεί από αγάπη για μας να υπέμεινε το σταυρικό θάνατο, δεν παύει όμως ούτε στιγμή να είναι ο Λόγος του Θεού που ενανθρώπησε, δίδαξε, έπαθε και αναστήθηκε από απέραντη αγάπη για το πλάσμα του, τον άνθρωπο. Επειδή είναι Θεός, γι’ αυτό είναι και σωτήρας μας. Επειδή είναι Θεός, γι’ αυτό τα λόγια του και η ζωή του είναι δεσμευτικά για τους πιστούς. Επειδή είναι Θεός, γι’ αυτό η ζωή και το έργο του είναι το κέντρο της πίστεώς μας.

Δεν είναι μόνο Θεός όμως ο Χριστός. Είναι και άνθρωπος, τέλειος άνθρωπος, ο πρώτος αληθινός άνθρωπος στην ιστορία του γένους μας. Είναι ο νέος Αδάμ, που συνομιλεί και πάλι με τον Θεό και Πατέρα, όπως ο παλαιός Αδάμ στον Παράδεισο. Είναι όμως πολύ παραπάνω από τον παλαιό, τον πρώτο Αδάμ ο Χριστός. Γιατί έχει ένα καινούριο γνώρισμα, που δεν μπόρεσε να αποκτήσει εκείνος, την ομοίωση με τον Θεό. Και ως άνθρωπος ο Χριστός είναι όμοιος με τον Θεό. Γιατί με την απόλυτη υπακοή του έγινε όμοιος με τον Λόγο, με τη θεϊκή φύση του. Η θέλησή του η ανθρώπινη ακολούθησε από την πρώτη στιγμή και μέχρι την ώρα του θανάτου τη θεϊκή του θέληση. Η επιθυμία του η ανθρώπινη ήταν ταυτισμένη με τη θεϊκή επιθυμία του. Έτσι έγινε και ως άνθρωπος αυτό που ήταν ως Θεός: Υιός του Θεού. Αυτό ακριβώς είναι που μας δίνει τη δυνατότητα της σωτηρίας, ότι δηλ. ο Χριστός θέωσε την ανθρώπινη φύση μας.

Ανέλαβε να κάνει ό,τι δεν κατόρθωσε ο παλαιός Αδάμ, να κάνει τον άνθρωπο υιό του Θεού με τη θέωση της φύσεώς του. Θεός αληθινός και άνθρωπος αληθινός αποκαλύπτεται κατά τη Μεταμόρφωσή του ο Χριστός. Θεός αληθινός, γιατί το μαρτυρεί η ουράνια φωνή και ο ερχομός του Μωυσή και του Ηλία. Θεός αληθινός, όπως το δείχνει η στάση των μαθητών του και η έκπληξή τους. Άνθρωπος αληθινός όπως το δείχνει η αλλαγή της μορφής του, όταν αποκαλύφθηκε στη θεωμένη μορφή της. Άνθρωπος αληθινός, όπως ήταν και πριν και μετά από τη Μεταμόρφωση ανάμεσά μας.

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος ως πηγή θεογνωσίας Βασίλειος Σκιαδάς

6 Αυγούστου 2019

Οι άγιοι Πατέρες καθόρισαν να γιορτάζεται η μεγάλη δεσποτική γιορτή της Θείας Μεταμορφώσεως την 6η Αυγούστου, δηλαδή σαράντα ήμερες πριν από την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Έκριναν αναγκαία τη μετάθεση της γιορτής, γιατί δεν ταίριαζε ο πανηγυρικός της χαρακτήρας με την πένθιμη περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής, στη διάρκεια της οποίας είχε γίνει. Κι έγινε τότε για να προετοιμάσει τους Αποστόλους για τη δοκιμασία του Θείου Πάθους, αλλά και για να επιβεβαιώσει κατά κάποιο τρόπο την προαιώνια δόξα Του.

Η ΘΕΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ

 Ο Θεάνθρωπος Χριστός δεν έλαβε κατά τη Θεία Μεταμόρφωση κάτι που δεν είχε. Αντίθετα, οι Απόστολοι ξέφυγαν για λίγο από τα δεσμά του χρόνου και του χώρου και γεύτηκαν την πραγματικότητα της θείας δόξας, «καθώς ηδύναντο». «Το φως της Θείας Μεταμορφώσεως», γράφει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, «αν και έγινε ορατό με τα σωματικά μάτια για λίγο χρόνο πάνω στη μικρή κορυφή ενός όρους, δε δημιουργείται, ούτε φθείρεται, ούτε συλλαμβάνεται με τις αισθήσεις του ανθρώπου. Το είδαν όμως οι μαθητές, γιατί υπέστησαν μια εναλλαγή των αισθήσεων τους που έγιναν πνευματικές από σαρκικές». Με άλλα λόγια το μυστήριο της απερινόητης Τριαδικής Θεότητας αποκαλύφθηκε μέσα από τις άκτιστες ενέργειες της τόσο, όσο μπορούσαν να αντέξουν τα έκπληκτα μάτια των Αποστόλων κι ακόμη πιο πολύ τα δικά μας βεβαρημένα από την αμαρτία πρόσωπα. Γεύση λοιπόν αθανασίας καί βίωση της αιωνιότητας αποτελούσε για τους θνητούς Μαθητές, αλλά και για μας η Μεταμόρφωση του Σωτήρος.

ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ 

Ο ίδιος ο Κύριος είχε δηλώσει νωρίτερα ότι από τον κύκλο των μαθητών Του κάποιοι θα έβλεπαν τη Βασιλεία του Θεού να έρχεται «εν δυνάμει» (Ματθ. 16,28). Ο προφητικός αυτός λόγος του Σωτήρος πραγματοποιήθηκε κατά τη Μεταμόρφωση, όταν οι τρεις μαθητές αξιώθηκαν να δουν το έκπαγλο φως της θεότητας Του. Το έκτακτο εκείνο φαινόμενο, δηλαδή, το άκτιστο φως που περιέβαλε τη μορφή του Σωτήρος, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μία από τις βασικές άκτιστες ενέργειες της Μίας αλλά Τρισυπόστατης Θεότητας. Ήταν το αιώνιο, το ατελεύτητο, το εκτός τόπου και χρόνου φως της θεότητας.

Ήταν το ίδιο το φως της Αναστάσεως που γέμισε το κενό μνημείο κι έκανε ορατό ό,τι ήταν μέσα σ’ αυτό, παρά το σκοτάδι της νύχτας εκείνης. Το φως αυτό έκανε τις μυροφόρες γυναίκες να διακρίνουν τους αγγέλους και να συνομιλήσουν μαζί τους. Η θέα αυτή του ακτίστου φωτός ήταν η ανώτερη εμπειρία του Θεού που μπορούσαν να λάβουν οι άνθρωποι. «Ας θυμηθούμε τη ρήξη που επήλθε το 14ο αιώνα ανάμεσα στον εκπρόσωπο της θρησκευτικής φιλοσοφίας δυτικό μοναχό Βαρλαάμ τον Καλαβρό καί τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά με αφορμή το φως της Θείας Μεταμόρφωσης. Η αντιπαλότητα εκείνη βασικά στράφηκε στο αν οι θείες ενέργειες είναι κτιστές ή άκτιστες. Τελικά οι πνευματικοί αγώνες του αγίου Γρηγορίου για τις άκτιστες θείες ενέργειες δικαιώθηκαν από την Εκκλησία. Ποτέ όμως δε μπόρεσαν να εννοήσουν το σοφό θεολόγο και ασκητή, άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, όσοι σκέπτονται με ανθρωποκεντρικά και σχολαστικά κριτήρια, όπως ο τότε αντίπαλος του Βαρλαάμ. Οι βασικές όμως διδασκαλίες του Παλαμά περί διακρίσεως ουσίας και ενεργειών του Θεού και κοινωνίας του ανθρώπου με τις άκτιστες θείες ενέργειες δεν έπαψαν να βρίσκονται στο επίκεντρο της ορθόδοξης πνευματικότητας. Πάντοτε ο Θεός της Αποκαλύψεως και της λατρευτικής εμπειρίας ήταν αντιμέτωπος με το Θεό της φιλοσοφίας. Συμπερασματικά θα λέγαμε πως το φως που εξέπεμψε η θεία μορφή του Σωτήρος κατά τη μεταμόρφωση καί το όποιο καταθάμπωσε τους Μαθητές, δεν ήταν η άμέθεκτη και απρόσιτη θεία ουσία, αλλά ήταν η μεθεκτή, προσιτή και άκτιστη θεία ενέργεια.

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΠΤΙΑΣ

Η επιθυμία των Αποστόλων «καλόν εστίν ημάς ώδε είναι» (Ματθ. 17, 4), να βρίσκονται δηλαδή μόνιμα στο έκπαγλο εκείνο κάλλος της θείας θεοπτίας, εκπληρώνεται από τον Κύ­ριο με την ίδρυση της Εκκλησίας. Σ’ αυτήν όσοι μετέχουν όχι τυπικά, αλλά ενεργά και ουσιαστικά, μπορούν ν’ απολαμβάνουν τη λαμπρότητα του προσώπου του Θεού και τη χαρά της αναστροφής Του. Την εμπειρία αυτή της θεοπτίας την παρέλαβε ή πατερική θεολογία, για να τη μεταφέρει στο πλήρωμα της Εκκλησίας, που αγωνίζεται να βιώνει μέσα από την πράξη καί τη θεωρία τη γνησιότητα της χριστιανικής ζωής. Τη σπάνια αυτή εμπειρία του ακτίστου φωτός την ζούσαν οι «Αγιοι της Εκκλησίας μας. Γι’ αυτό στις εικόνες το πρόσωπο τους βρίσκεται στο επίκεντρο του άπλετου φωτός μέσα στο όποιο ζούσαν και όχι κάποιου φυσικού τοπίου, καθώς θέλει η δυτική τεχνοτροπία.

Η ΜΟΝΗ ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Η θεολογία της θεοπτίας, δηλαδή της θέας της θείας δόξας, καθώς σηματοδοτήθηκε στη Θεία Μεταμόρφωση, είναι η μόνη και αληθινή θεολογία, την οποία γνωρίζει η ορθόδοξη Εκκλησία. Η εμπειρία του ακτίστου φωτός έκανε τον Μέγα Βασίλειο να λάμπει ολόκληρος, όταν προσευχόταν μέσα στο κελί του. Από τις προσωπικές του εμπειρίες κινούμενος ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος μας αποκαλύπτει ότι αποτέλεσμα των φωτοφανειών είναι να φωτίζεται ολόκληρος ο άνθρωπος, να γίνεται όλος φως και να βλέπει τα πάντα ως φως. Γι’ αυτό γράφει: «Μακάριοι οι το φως του Κυρίου εντεύθεν γνωρίσαντες και εν τω θείω φωτί αυγαζόμενοι». Μακάριοι δηλαδή είναι όσοι θα γνωρίσουν από τούτη τη ζωή το φως του Κυρίου και θα φωτίζονται απ’ αυτό.

Το άκτιστο λοιπόν φως δυνητικά μεταδίδεται σ’ ολόκληρο τον άνθρωπο καί τον κάνει να ζει από τούτη τη ζωή μέσα στην κοινωνία της Αγίας Τριάδος. Η κοινωνία αυτή με το Θεό αποτελεί δείγμα της μακαριότητας του μέλλοντος αιώνος, «της εκλαμπούσης απορρήτου αίγλης της μιας τρισυπόστατου θείας ουσίας ή φύσεως. Η θέα αυτή του φωτοειδούς προσώπου του Θεού, δηλαδή η θέα του μεταμορφωμένου Χριστού, που απευθύνεται σε όλους μας, βρήκε την πλήρη δικαίωση της στη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά καί τη ζωή των Αγίων μας.

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

5 Αυγούστου 2020

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος έχει κεντρική θέση στην Ορθόδοξη Εκκλησία και Θεολογία. Είναι το γεγονός που αποκαλύπτει την δόξα της Εκκλησίας και των πιστών. Είναι η μαρτυρία της νέας καταστάσεως που εισάγεται με την έλευση του Χριστού στην ιστορία.

Κατά την Μεταμόρφωση, ο Χριστός φανερώνει μέσα από την ανθρώπινη φύση Του την άκτιστη δόξα της θεότητός Του. Ταυτόχρονα προσλαμβάνει στην άκτιστη θεϊκή δόξα τους ανθρώπους που τον περιβάλλουν.

Ο Μωϋσής και ο Ηλίας μετέχουν στην ίδια λαμπρότητα με τον Χριστό. Η μόνη διαφορά είναι ότι ο Χριστός αποτελεί την πηγή, ενώ αυτοί τους δέκτες της θείας λαμπρότητας. Ο λόγος για τον οποίο μεταμορφώθηκε ο Χριστός ενώπιον των Μαθητών, ήταν η προσέγγιση της ημέρας της Σταυρώσεώς Του: «῞Ινα ὅταν σὲ ἴδωσι σταυρούμενον, τὸ μὲν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον» .

Με την Μεταμόρφωση ο Χριστός από την μια μεριά βεβαιώνει την θεότητά Του, που λίγο νωρίτερα είχαν ομολογήσει οι Μαθητές με το στόμα του Αποστόλου Πέτρου, ενώ από την άλλη προσφέρει μια πρώτη εμπειρία της ελεύσεως της Βασιλείας Του. Ο εορτασμός της Μεταμορφώσεως στις 6 Αυγούστου δεν μας βοηθεί ίσως να θυμηθούμε τον άμεσο σύνδεσμό της με τον Σταυρό του Χριστού. Μόνο αν σκεφθούμε ότι μετά μερικές εβδομάδες, στις 14 Σεπτεμβρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμιος Ύψωσις του Τιμίου Σταυρού, που θυμίζει την Μ. Παρασκευή, βρίσκουμε την ιστορική συνάφεια της Εορτής.

Ως ιστορικό δηλαδή γεγονός, η Μεταμόρφωση πραγματοποιήθηκε λίγες εβδομάδες πριν το Πάθος. Στο εκκλησιαστικό εορτολόγιο θα είχε από ιστορική σκοπιά την θέση της λίγες εβδομάδες πριν το Πάσχα· ίσως τόσες, όσες την χωρίζουν τώρα από την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Και δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο ότι στην θέση αυτὴ τοποθέτησε η Εκκλησία μας μιαν άλλη εορτή· την εορτή του θεολόγου του Θαβωρείου Φωτός, του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Έτσι η δεύτερη Κυριακή της Μ. Τεσσαρακοστής, πέντε εβδομάδες πριν το Πάσχα, είναι αφιερωμένη στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.

Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό, ότι και στα τρία συνοπτικὰ Ευαγγέλια το γεγονός της Μεταμορφώσεως αναφέρεται αμέσως μετά την δήλωση του Χριστού, ότι «εἰσί τινες τῶν ὧδε ἑστηκότων, οἵτινες οὐ μὴ γεύσωνται θανάτου ἕως ἂν ἴδωσι τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ ἐληλυθυῖαν ἐν δυνάμει». Έτσι η Μεταμόρφωση του Χριστού, όπως επισημαίνεται και στην Πατερική Παράδοση, έρχεται ως «ἐν δυνάμει» φανέρωση της Βασιλείας του Θεού.

Ο Χριστός με τη Μεταμόρφωσή Του επαληθεύει και ενισχύει την πίστη στην θεότητά Του, που ήδη ομολόγησαν οι Μαθητές. Κατά την Μεταμόρφωση ο Χριστός δεν προσέλαβε κάτι που δεν είχε πριν, αλλά φανέρωσε, στα μέτρα και πάλι της δεκτικότητας των Μαθητών Του, την δόξα που είχε πάντοτε ως Θεάνθρωπος. Η δόξα δηλαδή που είδαν οι τρεις Μαθητές στο όρος Θαβώρ δεν ήταν κάποιο παροδικό φαινόμενο, αλλά το αιώνιο Φως της θείας φύσεως του Χριστού. Αυτό δηλώνει και ο υμνογράφος της Εκκλησίας μας, όταν λέει:

«Μετεμορφώθης ἐν τῷ ὄρει, Χριστὲ ὁ Θεός, δείξας τοῖς μαθηταῖς σου τὴν δόξαν σου καθὼς ἠδύναντο» .

Το φως της Μεταμορφώσεως είναι το Άκτιστο Φως της Βασιλείας του Θεού, που ήρθε στον κόσμο με την έλευση του Χριστού. Βέβαια η Βασιλεία του Θεού ως άναρχη και ατελεύτητη δεν περιορίζεται στον χρόνο, αλλά τον υπερκαλύπτει και τον μεταμορφώνει. Δεν αρχίζει μετά το τέλος της ιστορίας, αλλά υπάρχει ήδη μέσα σ᾿ αυτήν και πάνω από αυτήν, και θα εξακολουθεί να υπάρχει πέρα από αυτήν.

Στην πραγματικότητα δηλαδή η «ἐν δυνάμει» έλευση της Βασιλείας του Θεού δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η «εν δυνάμει» φανέρωσή Της. Δεν έρχεται κάτι που δεν υπήρχε προηγουμένως, αλλά φανερώνεται αυτό που υπήρχε και θα υπάρχει πάντοτε. Όπως το Άκτιστο Φως, που φανερώθηκε κατά την Μεταμόρφωση στους Μαθητές, υπήρχε εξαρχής και παραμένει αιώνια στη θεανθρώπινη υπόσταση του Χριστού, έτσι και η Βασιλεία του Θεού, που ήρθε στον κόσμο με τον Χριστό, φανερώνεται μερικές φορές στους πιστούς, ως προανάκρουσμα του Μέλλοντος Αιώνος.

Η χριστιανική Πίστη δεν στηρίζεται σε κάποια ηθική αρχή ή ιδεολογία, αλλά θεμελιώνεται στην φανέρωση της Βασιλείας του Θεού εν Χριστώ μέσα στην ιστορία. Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία του Αποστόλου Πέτρου, που αναφέρεται ακριβώς στην εμπειρία του από τη Μεταμόρφωση, προκειμένου να δηλώσει την αλήθεια του χριστιανικού κηρύγματος: «Οὐ γὰρ σεσοφισμένοις μύθοις ἐξακολουθήσαντες ἐγνωρίσαμεν ὑμῖν τὴν τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ δύναμιν καὶ παρουσίαν, ἀλλ᾿ ἐπόπται γενηθέντες τῆς ἐκείνου μεγαλειότητος» .

Χωρίς την εμπειρία των ουρανίων δεν ελευθερώνεται ο άνθρωπος από τους πειρασμούς των επιγείων. Οι Απόστολοι του Χριστού, οι Μάρτυρες, οι Άγιοι και οι Ασκητές της Εκκλησίας δεν θα μπορούσαν να νικήσουν τον κόσμο και να προσφέρουν τα πάντα για τον Χριστό, αν δεν είχαν κάποια γεύση της ουράνιας μακαριότητας. Η εν Χριστώ υιοθεσία κερδίζεται από την παρούσα ζωή. «Νῦν τέκνα Θεοῦ ἐσμεν», γράφει ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης, «καὶ οὔπω ἐφανερώθη τί ἐσόμεθα· οἴδαμεν δὲ ὅτι ἐὰν φανερωθῇ, ὅμοιοι Αὐτῷ ἐσόμεθα, ὅτι ὀψόμεθα αὐτὸν καθώς ἐστι» .

Την αίσθηση της εν Χριστώ υιοθεσίας αποκτά ο άνθρωπος στη ζωή του με την τήρηση των θείων εντολών. Με την αυταπάρνηση και την αυτοπροσφορά του στον Θεό και το θέλημα του Θεού, που αποτελεί μια μορφή θανάτου, γίνεται ο πιστός μέτοχος της θείας Ζωής και Βασιλείας.

Η γεύση της αιωνιότητας δεν αρχίζει μετά τον Σταυρό, αλλά με τον Σταυρό. Η υπακοή στο θέλημα του Θεού «μέχρι θανάτου» είναι ήδη μετοχή στην ανάσταση. Όπως η δόξα του Χριστού αρχίζει με τον Σταυρό, που συντρίβει τις δυνάμεις του πονηρού, έτσι και η δόξα των χριστιανών αρχίζει με την εκούσια αποδοχή του θανάτου για τον Χριστό, που συντρίβει τον παλαιό άνθρωπο και αποκαλύπτει το νέο.

Η Μεταμόρφωση του Χριστού είναι η προετοιμασία του Σταυρού. Και ο Σταυρός του Χριστού είναι η αφετηρία της δόξας Του ως ανθρώπου. Ο Χριστός με την Μεταμόρφωση δεν αποκτά τίποτε καινούργιο, αλλά ενισχύει τους Μαθητές ενόψει της Σταυρώσεώς Του. Οι Μαθητές χρειάζονταν την ενίσχυση αυτή, για να αντιμετωπίσουν τον Σταυρό του Διδασκάλου τους, όπως και το δικό τους σταυρό αργότερα για το όνομα του Διδασκάλου τους.

Η πύλη της Βασιλείας του Θεού είναι ο Σταυρός. Και η δόξα του Θεού μέσα στον κόσμο αρχίζει με τον Σταυρό. Κάθε φανέρωση της δόξας του Θεού μέσα στην ιστορία, πριν ή μετά την έλευση του Χριστού, αποτελεί προτύπωση ή προέκταση του Σταυρού του Χριστού. Κάθε εμπειρία της δόξας του Θεού κατά την παρούσα ζωή προαναγγέλλει ή συνοδεύει την εμπειρία του Μυστηρίου του Σταυρού.

Πηγή: Περιοδικό «Ορθόδοξη Μαρτυρία» (Κύπρου), αρ. 49/Άνοιξη-Καλοκαίρι 1996, σελ. 1-8