Γιατί ο Θεός επεμβαίνει με διακρίσεις; Γιατί άλλους τους σώζει και άλλους όχι; Μήπως τα ερμηνεύουμε όπως μάς βολεύει; δογματικη

 

 

1. Εύλογες απορίες 2. Συνήθεις γενικόλογες απαντήσεις 3. Γενικές απαντήσεις και ειδικές περιπτώσεις 4. Ένα παράδειγμα περίπλοκης θεοδικίας 5. Ασχολείται πράγματι ο Θεός με τις περιστάσεις μας; 6. Το φαινόμενο τής πεταλούδας και η πρόγνωση τού Θεού 7. Συμπέρασμα

 

Γιατί σε μερικούς που είναι άρρωστοι, ο Θεός κάνει θαύμα και γίνονται καλά, ενώ κάποιον άλλον που πιστεύει και ζητάει βοήθεια, ο Θεός τον αφήνει αβοήθητο; Ή αν π.χ. πέσει ένα αεροπλάνο, και ζήσει μόνο ένας, και πιστεύει στον Θεό, θα πει ότι ο Θεός τον έσωσε. Τους άλλους όμως γιατί δεν τους έσωσε; Γιατί αυτή η διαφορά στο πότε ο Θεός προστατεύει κάποιον, και πότε όχι;

Το ότι "ξέρει ο Θεός τι κάνει", αυτό είναι το πιο εύκολο να πούμε. Μήπως όμως ερμηνεύουμε κάποια πράγματα όπως θέλουμε;

 

1. Εύλογες απορίες

Συχνά ακούμε ανθρώπους να κάνουν τις ανωτέρω εύλογες ερωτήσεις. Όχι μόνο απίστους που θέλουν με αυτές να δικαιολογήσουν την απιστία τους, αλλά και πιστούς ανθρώπους, που ψάχνουν να βρουν νόημα στον κόσμο και στα όσα παρατηρούν.

Εκτός από τους απίστους που τα ρωτούν αυτά, ίσως να μην υπάρχει πιστός άνθρωπος που να μην έχει αναρωτηθεί γι' αυτά τα θέματα, προσπαθώντας να προσεγγίσει τις βουλές τού Υψίστου.

Πώς γίνεται στον ένα πιστό να δίνεται θεραπεία και στον άλλο όχι; Πώς γίνεται να αφήνεται κάποιος πιστός στην τύχη του, ενώ ένας άπιστος να θεραπεύεται; Γιατί σε ένα δυστύχημα να σώζεται ο ένας και ο άλλος να πεθαίνει; Γιατί ο ένας να ευημερεί και ο άλλος να βασανίζεται;

Με ποια κριτήρια τέλος πάντων, ο Θεός βούλεται τη σωτηρία ή τη θεραπεία τού ενός κι όχι και τού άλλου; Γιατί αυτές οι διακρίσεις από έναν δίκαιο Θεό;

 

2. Συνήθεις γενικόλογες απαντήσεις

Στις ανωτέρω ερωτήσεις, συνήθως σκεφτόμαστε ή λαμβάνουμε διάφορες, ακόμα και διαμετρικά αντίθετες απαντήσεις, όπως οι ακόλουθες:

-"Τον έσωσε ο Θεός επειδή ήταν πιστός".

-"Τον έσωσε ο Θεός για να τού δώσει πίστωση χρόνου να πιστέψει επειδή ήταν άπιστος".

-"Τον πήρε ο Θεός επειδή βρισκόταν στην αγιότερη στιγμή τής ζωής του, ώστε να λάβει καλό παράδεισο".

-"Τον εγκατέλειψε ο Θεός λόγω τής κακίας του".

-"Σώθηκε από τις προσευχές τής ευλαβούς μητέρας του".

-"Σώθηκε χάριν τών παιδιών του και τής οικογενείας του".

-"...".

Είναι προφανής βέβαια η αυθαιρεσία τέτοιων απαντήσεων, από ανθρώπους που ΔΕΝ έχουν άμεση πληροφόρηση από τον Ίδιο τον Θεό για κάποιο περιστατικό.

Είναι επίσης προφανής η ΛΟΓΙΚΗ τής κάθε μίας από τις απαντήσεις αυτές, οι οποίες δίνουν μια αυθαίρετη μεν, αλλά ικανοποιητική απάντηση για κάποιον πιστό άνθρωπο.

Παράλληλα όμως, για έναν άπιστο, η αντίθεση μεταξύ κάποιων από αυτές τις απαντήσεις μπορεί να γίνει σκανδαλιστική, οδηγώντας τον στην υπόθεση ότι "οι πιστοί τα λένε όπως τους βολεύει,  για να δικαιολογούν τις αδικίες που υπάρχουν στον κόσμο, χωρίς να εκτίθεται ο θεός τους".

 

3. Γενικές απαντήσεις και ειδικές περιπτώσεις

Ας δούμε όμως λίγο πιο προσεκτικά κάποιες παραμέτρους τού ζητήματος, όπως το θέμα τής γενικολογίας.

Κάθε μία από τις ανωτέρω πιθανές δικαιολογίες, αν εξετασθεί από μόνη της δείχνει λογική. Και μόνο αν αντιπαρατεθεί με μία άλλη, μπορεί να δείχνει αντίθετη.

Όμως σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση, ένας συνήθως είναι ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει κάτι, ασχέτως αν δεν γνωρίζουμε τη σωστή απάντηση την κάθε φορά!

Και στον κόσμο έτσι δεν γίνεται; Δεν είναι όλα τα πράγματα ίδια σε κάθε περίπτωση:

Μπορεί κάποιος να κερδίζει τα χρήματά του από το εμπόριο, άλλος από την ξυλουργική, άλλος από τη δικηγορία, άλλος από τη σύνταξη... Μήπως το ότι υπάρχουν διαφορετικές αιτίες, σημαίνει ότι μισθοδοσία δεν... υπάρχει;

Μπορεί κάποιος να έχει πονοκέφαλο από προβλήματα κυκλοφορίας τού αίματος, άλλος από γρίπη, άλλος από ανοξία, άλλος από αυχενικό. Μήπως οι διαφορετικές αυτές αιτίες ενός συμπτώματος, αποτελούν αντίφαση;

Μπορεί κάποιος να νιώθει χαρούμενος από ένα τραγούδι, άλλος από ένα φαγητό και άλλος από τον έρωτα, ενώ κάποιος άλλος να νιώθει θλίψη από τις ίδιες αιτίες! Μήπως αυτό σημαίνει ότι η τροφή, τα τραγούδια και ο έρωτας είναι αντιφατικά προς την πραγματικότητα;

Και αν αυτά συμβαίνουν στον υλικό κόσμο, πόσο μάλλον στον Υπερβατικό Θεό! Κανένας άνθρωπος  δεν μπορεί να γνωρίζει όλες τις παραμέτρους βάσει τών οποίων ο Θεός επιτρέπει κάτι να συμβεί σε κάποιον πιστό ή άπιστο.

Γενικοί κανόνες ΔΕΝ υπάρχουν. Μόνο την ημέρα τής τελικής  κρίσεως θα μάθουμε γιατί συνέβη το κάθε τι στον καθένα.

Εμείς προς το παρόν μπορούμε μόνο να ΥΠΟΘΕΤΟΥΜΕ με αυθαίρετο τρόπο και με ελλειπή δεδομένα για το κάθε τι, γνωρίζοντας ότι συχνά διαφορετικές αιτίες μπορούν να έχουν το ίδιο αποτέλεσμα, όσο αντιφατικό και αν φαίνεται αυτό με την πρώτη ματιά.

Και κανένας δεν μπορεί να κατηγορήσει, κάποιον που ΥΠΟΘΕΤΕΙ πιθανά σενάρια, χωρίς να δογματίζει με βεβαιότητα, εφ' όσον δεν έχει σίγουρα ντοκουμέντα για κάτι.

 

4. Ένα παράδειγμα περίπλοκης θεοδικίας

Για να δείξει την περιπλοκότητα τού θέματος, το γεροντικό διηγείται το ακόλουθο παράδειγμα Θεοδικίας:

"Κάποτε ένας άγιος γέροντας προσευχόταν στο Θεό να του αποκαλύψει το μυστήριο, γιατί άνθρωποι δίκαιοι και ευσεβείς είναι φτωχοί και δυστυχούν και αδικούνται, ενώ πολλοί άδικοι και αμαρτωλοί είναι πλούσιοι και αναπαύονται, και πως ερμηνεύονται οι κρίσεις του Θεού.

Ο Θεός θέλοντας να τον πληροφορήσει, του έβαλε στην καρδιά λογισμό να κατεβεί στον κόσμο.

Περπατώντας λοιπόν ο Γέροντας, βρέθηκε σ’ ένα δρόμο πλατύ, όπου περνούσαν πολλοί. Εκεί υπήρχε ένα λιβάδι και μια βρύση με καθαρό νερό. Ο αββάς, κρύφτηκε στην κουφάλα ενός δένδρου και σε λίγο, να που περνά ένας άνθρωπος πλούσιος, που ξεπέζεψε και κάθισε να φάει.

Εκεί που αναπαυόταν, βγάζει ένα πουγκί με εκατό φλουριά, για να τα μετρήσει.. Αφού τα μέτρησε, νόμισε πως τα έβαλε πάλι μέσα στο ρούχο του, εκείνα όμως έπεσαν κάτω στη γη. Σηκώθηκε λοιπόν και καβαλίκεψε το άλογο του, αφήνοντας εκεί τα φλουριά.

Έπειτα πέρασε από εκεί άλλος οδοιπόρος, για να πιεί νερό. Βρίσκει τα φλουριά, τα παίρνει και φεύγει γρήγορα.

Κατόπιν ήλθε άλλος φτωχός πεζοδρόμος, φορτωμένος και κουρασμένος, και κάθισε κι αυτός να αναπαυτεί.

Ενώ έβγαζε ένα παξιμάδι για να φάει, έρχεται και ο πλούσιος και πέφτει πάνω στο φτωχό και του λέει με θυμό:

«Γρήγορα, δος μου τα φλουριά που βρήκες».

Ο φτωχός με όρκους μεγάλους έλεγε πως δεν είδε τέτοιο πράγμα. Τότε ο πλούσιος άρχισε να τον δέρνει με τη βίτσα του λουριού του αλόγου του και με ένα χτύπημα τον σκότωσε. Και άρχισε να ψάχνει όλα τα ρούχα και τα πράγματα του φτωχού, και επειδή δε βρήκε τίποτε έφυγε πολύ λυπημένος.

Ο αββάς βλέποντας όλα αυτά έκλαιγε και σπαρασσόταν η καρδιά του για τον άδικο φόνο και παρακαλώντας τον Κύριο έλεγε: «Κύριε, ποια είναι η βουλή Σου και πώς υπομένει αυτά η αγαθότητα Σου;

Τότε παρουσιάσθηκε Άγγελος και του είπε:

-"Μη λυπάσαι, Γέροντα, διότι όλα με τη βουλή του Θεού γίνονται, άλλα κατά παραχώρηση, άλλα για παίδευση και άλλα για οικονομία.

Μάθε, λοιπόν, ότι αυτός που έχασε τα φλουριά είναι γείτονας εκείνου που τα βρήκε. Ο δεύτερος είχε περιβόλι αξίας εκατό φλουριών, αυτό δε ο πλούσιος ως πλεονέκτης που ήταν, το πήρε δικαστικώς μόνο για πενήντα φλουριά. Κι επειδή παρακαλούσε ο φτωχός περιβολάρης το Θεό να κάνει εκδίκηση, οικονόμησε ο Θεός έτσι και τα έδωσε διπλά, αντί πενήντα φλουριά, εκατό.

Εκείνος δε ο άνθρωπος που φονεύτηκε άδικα, είχε κάνει φόνο, επειδή, όμως είχε έργα χριστιανικά και θεάρεστα, θέλοντας ο Θεός να τον σώσει και να τον καθαρίσει από την αμαρτία του φόνου, οικονόμησε να σκοτωθεί άδικα, για να σωθεί η ψυχή του.

Αυτός δε, ο πλεονέκτης, που έκανε το φόνο, έμελλε να κολασθεί από την πλεονεξία του, γι αυτό τον άφησε ο Θεός να πέσει στο αμάρτημα του φόνου, για να πονέσει η ψυχή του και να ζητήσει μετάνοια. Και να τώρα, αφήνει τον κόσμο και πάει να γίνει μοναχός.

Λοιπόν πήγαινε τώρα στο κελί σου και μην πολυεξετάζεις τις κρίσεις του Θεού, διότι είναι ανεξερεύνητες, και ανεξιχνίαστη η προνοητική των πάντων του Θεού διακυβέρνηση, και δεν φθάνει ο νους και η δύναμη της γνώσεως του ανθρώπου να κατανοήσει τα θεία μυστήρια. Γι αυτό κάθε άνθρωπος πρέπει να λέει: «δίκαιος ει, Κύριε, και ευθείαι αι κρίσεις Σου» και από την απόλυτη πίστη του θα σωθεί, καθώς λέγει η Γραφή: «ο δίκαιος εκ πίστεως ζήσεται»."

Αφού άκουσε αυτά από τον άγγελο ο Αββάς, δόξαζε το Θεό".

 

5. Ασχολείται πράγματι ο Θεός με τις περιστάσεις μας;

Το γεγονός είναι ότι όπως είπε ο Χριστός, "δεν πέφτει ούτε σπουργίτι χωρίς το θέλημα τού Πατρός μου", και "ακόμα και οι τρίχες σας είναι  μετρημένες" (Ματθαίος 10: 29,30).

Αυτό σημαίνει ότι πράγματι ο Θεός ασχολείται με τον καθένα μας. Και όχι μόνο με τον καθένα μας, αλλά και με την κάθε τρίχα μας, και με το κάθε σπουργίτι! Και με το κάθε σωματίδιο τού σύμπαντος ασχολείται, αφού Αυτός είναι όχι μόνο ο Δημιουργός, αλλά και ο Συντηρητής τού σύμπαντος.

Σημαίνει ακόμα, ότι ναι, υπάρχει λόγος για τον οποίο ο Θεός επιτρέπει να συμβεί κάτι, ή επεμβαίνει για να αποτρέψει κάτι άλλο, με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, ανάλογα με τις περιστάσεις.

Σημαίνει επίσης, ότι δικαίως οι πιστοί υποθέτουμε κάποιες θεωρίες για τους λόγους κάποιων καταστάσεων που υπερβαίνουν την αντίληψη και τα δεδομένα μας, και δεν είναι απλές δικαιολογίες που μάς βολεύουν.

 

 6. Το φαινόμενο τής πεταλούδας και η πρόγνωση τού Θεού

Όμως, η παντογνωσία τού Θεού σε όλο το φάσμα τού χωροχρόνου, πέρα από τις απλές και τετριμμένες υποθέσεις που μπορεί να κάνει ο καθένας μας για το κάθε τι, έχει μία ακόμα συνέπεια στο τι μπορούμε επιπλέον να υποθέσουμε για κάποιες άλλες καταστάσεις.

Το ότι ο Θεός επιτρέπει σε κάποιον να πάθει κακό, ή σώζει κάποιον άλλο από κακό, ΔΕΝ έχει πάντοτε σχέση μόνο με τον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά συχνά αυτό συμβαίνει χάριν κάποιων άλλων! Υπάρχουν πράγματα που συμβαίνουν ακόμα και για χάρη μελλοντικών γενεών!

Αν σκεφθούμε το "φαινόμενο τής πεταλούδας", θα συνειδητοποιήσουμε πόσο περίπλοκα είναι τα πράγματα. Μπορεί η σωτηρία κάποιου να σχετίζεται με κάποιον αγέννητο ακόμα απόγονό του! Μπορεί ο θάνατος κάποιου, να σχετίζεται με το πώς θα επηρεάσει το μέλλον τών γύρω του, εφ' όσον το κάθε τι στη γη, επηρεάζει όλους τους ανθρώπους, με αλλαγές που με την πάροδο τού χρόνου γίνονται ισχυρότερες και περισσότερες.

Ακόμα και ο θάνατος μιας μυίγας αλλάζει τη μελλοντική ιστορία, ακόμα και ποιος θα γεννηθεί. Σκεφθείτε ότι θάνατος μιας μυίγας, θα την αποτρέψει από τη γέννηση χιλιάδων απογόνων της, οι οποίοι αν γεννιόντουσαν θα γινόντουσαν τροφή σε εκατοντάδες πουλιά, θα ενοχλούσαν κάποιους ανθρώπους, και με τη σειρά τους θα άφηναν και αυτοί κάποιους άλλους απογόνους.

Σκεφθείτε ότι εξ αιτίας μιας απ' αυτές τις μυίγες θα μπορούσε να ενοχληθεί κάποιος άνθρωπος, ώστε να αλλάξει τη σειρά τών ενεργειών του, να κάνει διαφορετικά πράγματα από αυτά που θα έκανε αν δεν τον είχε ενοχλήσει η μυίγα, και να επηρεάσει με διαφορετικό τρόπο δεκάδες ή εκατοντάδες άλλους ανθρώπους καθημερινά.

Αυτοί με τη σειρά τους, θα επηρέαζαν άλλους ανθρώπους με διαφορετικό  τρόπο και σε διαφορετικό χρόνο, και αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα διαφορετικά ατυχήματα ή δυστυχήματα, και γεννήσεις ή θανάτους διαφορετικών ανθρώπων!

Σε λίγες μόνο ημέρες, ο καθένας μας με τις ενέργειές του, επηρεάζει το σύνολο σχεδόν όλων τών ανθρώπων τού πλανήτη!

Έτσι γίνεται κατανοητή η επί λέξει εφαρμογή τών λόγων τού Χριστού: "Χωρίς το θέλημα τού Πατρός μου, δεν πέφτει ούτε σπουργίτι"! Επειδή το κάθε τι, το κάθε σπουργίτι, το κάθε έντομο, το κάθε σωματίδιο τού σύμπαντος, είναι προεγνωσμένο από τον Θεό, σε όλη την ακολουθία τών αλλαγών που θα προκαλέσει στο σύμπαν. Πόσω δε μάλλον, ο θάνατος ή η σωτηρία ενός ανθρώπου, τα οποία ο Θεός επιτρέπει ή ενεργεί, έχοντας το βλέμμα Του στραμμένο όχι μόνο στο "τώρα", αλλά και στο "μετά", ως το τέλος τού κόσμου, έτσι ώστε να γεννηθούν εκείνοι που Εκείνος προγνώρισε (και ΟΧΙ απλώς προόρισε), ότι είναι καλό να γεννηθούν, και η ιστορία να φθάσει σε ένα αίσιο τέλος.

Μόνο ο Θεός βλέπει όλο το χρόνο ως το τέλος του, για να γνωρίζει τι είναι το καλύτερο να συμβεί, όχι μόνο για τον καθένα, αλλά και για το σύμπαν συνολικά, όχι μόνο τώρα, αλλά και για πάντα. Και η δική μας αποσπασματική εικόνα τού κόσμου, κάθε άλλο παρά μάς δίνουν τους τελικούς λόγους που ο Θεός επιτρέπει το κάθε τι, ή επεμβαίνει για να το αποτρέψει.

Είναι τόσο μυωπικό να αποφαίνεται κάποιος με βεβαιότητα σε ζητήματα τέτοια τής βουλής τού Θεού, όσο το να περιμένει κάποιος να κατανοήσει ένα κουνούπι που κάθεται πάνω στην οθόνη, το πρόγραμμα που γράφει ένας προγραμματιστής στον υπολογιστή του.

Γι' αυτό λέμε απλώς: "Ξέρει ο Θεός τι κάνει", όσο απλοϊκό και αν φαίνεται αυτό.

 

7. Συμπέρασμα

Είμαι πεπεισμένος, ότι λόγω τής πρόγνωσης τού Θεού, το σύμπαν και οι περιστάσεις του ΟΠΩΣ ΕΙΝΑΙ, αποτελούν το καλύτερο δυνατό σύμπαν που θα μπορούσε να υπάρξει για τη συνολική ευημερία, ανεξαρτήτως παροδικών για τον καθένα μας, πόνων και θλίψεων, και με δεδομένη τη διασφάλιση τής δικής μας ελευθερίας επιλογών και λαθών.

Και οι μεγαλύτερες ακόμα θλίψεις έχουν ένα τέλος, ενώ η μέλλουσα ζωή  είναι αιώνια, κάτι που υπερσκελίζει κάθε πεπερασμένη αδικία, με αιώνια δικαιοσύνη.

Είναι δικαίωμα τού καθενός να επιλέξει, αν στην αβεβαιότητα τής κάθε περίστασης θα βρει αφορμές απιστίας, ή πιθανολογίες εμπιστοσύνης στον Θεό.

Κανείς από εμάς δεν δικαιολογείται να δογματίζει από μόνος του, για τον λόγο που συνέβη κάτι σε κάποιον συνάνθρωπό μας, παρά μόνο να υποθέτει, (με πιθανό πάντοτε το σφάλμα στις υποθέσεις του), μια και δεν έχει όλα τα δεδομένα τής κάθε περίπτωσης.

Η προαίρεση τού ανθρώπου είναι αυτή που όταν βρίσκεται μπροστά σε ελλειπή δεδομένα, τον οδηγεί σε έναν από τους δύο δρόμους: Είτε να δογματίζει κακοπροαίρετα ότι ο Θεός είναι άδικος ή ανύπαρκτος, είτε να βρίσκει καλοπροαίρετες πιθανές δικαιολογίες για το κάθε τι θλιβερό που δεν μπορεί να εξηγήσει.

Και την ημέρα τής κρίσης που όλα αυτά θα εξηγηθούν από τον Ίδιο τον Θεό, τότε θα κριθούν και οι κρίνοντες μυωπικά τον Θεό, κατά την προαίρεσή τους...