Επιχειρήσαμε να προσεγγίσουμε την έννοια του κακού στη σκέψη του Γρηγορίου Νύσσης, τόσο σε επίπεδο υπερβατικό, όσο και σε επίπεδο ενδοκοσμικό. Η προσπάθειά μας χαρακτηρίστηκε από μία προτεραιότητα στη χρήση του πηγαίου υλικού, επιτρέποντας στο κείμενο να προτάξει τη δική του αλήθεια, η οποία με τον τρόπο αυτό μένει ανεπηρέαστη από τις όποιες δικές μας προβολές και προσχηματισμένες πεποιθήσεις. Σε αυτή την προοπτική νοείται και η προσπάθειά μας να εκτυλίξουμε και να φωτίσουμε τα ερωτήματα που ο ίδιος ο συγγραφέας θέτει, αλλά και να θέσουμε νέα ερωτήματα που συμπληρώνουν την προβληματική του, ή ερωτήματα που ο ίδιος ο Νύσσης δεν τόλμησε να θέσει, δεδομένου του επισκοπικού του αξιώματος, αν και γνώριζε ότι ήταν ήδη παρόντα. Αφού απορρίψαμε την παρουσία του κακού στον χώρο του υπερβατικού, τόσο ως κατηγορία του θεϊκού τρόπου ύπαρξης, όσο και ως μιας αντίθεης πραγματικότητας, στραφήκαμε στον άνθρωπο, για να τον θέσουμε ως δημιουργικό πυρήνα της παρουσίας του κακού στον κόσμο. Επισημάναμε την ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης και την αδυναμία (αβουλία) στη διάπραξη του καλού. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην έννοια της απάθειας και στην πράξη ως αφετηρία του κακού. Στη συνέχεια στραφήκαμε στην έννοια της ύλης και στην θετική αντιμετώπιση που έχει στη σκέψη του Γρηγορίου. Επισημάναμε τον αϋλοκρατικό χαρακτήρα της ύλης για τον Νύσσης, αντιπαραβάλλοντας τη σκέψη του Berkeley. Αναφερθήκαμε στη διάκριση σώματος και σάρκας, με το σώμα να είναι ηθικά ουδετεροποιημένο, ενώ η σάρκα, το εφάμαρτο φρόνημα, να έχει εξ αρχής αρνητικό περιεχόμενο. Επιπροσθέτως, αναφερθήκαμε στην έννοια του θανάτου και στην άρνηση του Νύσσης να προχωρήσει σε μια οντολογοποίηση του θανάτου. Τέλος Παρουσιάσαμε την περίφημη θεωρία του για την αποκατάσταση των πάντων, για το ό,τι, δηλαδή, δεν μπορεί να υπάρχει κόλαση και τονίσαμε τον βιόφιλο χαρακτήρα της σκέψης του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου